Sposoby zapobiegania chorobom odkleszczowym

Jak co roku, przed nadchodzącym okresem wiosenno-letnim, jesteśmy zalewani informacjami o zagrożeniach jakie niesie ze sobą pokłucie przez kleszcza. Warto zatem w odpowiedni sposób przygotować się na to niespodziewane spotkanie. Należy pamiętać, że pajęczaki te same w sobie nie stanowią zagrożenia dla życia i zdrowia, ale co warte podkreślenia są bardzo często nosicielami chorób, które mogą długotrwale wpłynąć na nasze życie. 

W poniższym artykule postaramy się przybliżyć tematykę związaną z zapobieganiem chorobom odkleszczowym, oraz sposobom jakie pomogą ich uniknąć. 

Co to są właściwe choroby odkleszczowe?

Chorobami odkleszczowymi zostały nazwane, wszystkie choroby zakaźne, które są konsekwencją spotkania, najczęściej nieświadomego, z zainfekowanymi pajęczakami zwanymi kleszczami (Ixodida).

Wyróżnić można następujące choroby odkleszczowe :

• Kleszczowe zapaleni mózgu (KZM) , spowodowane przez wirus.
• Borelioza, wywołana przez bakterię Borrelia burgdorferi
• Anaplazmoza,  wywoływana przez grupę bakterii należących do riketsji
• Ludzka anaplazmoza granulocytarna (HGA)
• Ludzka erlichioza monocytarna (HME).

Jak skutecznie chronić się przed kleszczami?

Pajęczaki można spotkać nie tylko w wilgotnych lasach, wysokich trawach czy zaroślach.  Można je spotkać również w ogrodach przydomowych, czy też na placach zabaw. Warto wobec tego przestrzegać pewnych żelaznych zasad, dzięki którym możemy zminimalizować ryzyko związane z chorobami przenoszonymi przez kleszcze. Starajmy się unikać miejsc co , co do których mamy podejrzenie bytowania kleszczy. Ubierajmy się w odpowiedni sposób, zakrywając jeśli to możliwe ręce, nogi, kostki. Wybierając jasne kolory ubrań, szybciej możemy dostrzec pajęczaka. Wybierajmy sprawdzone substancje odstraszające kleszcze (DEET), których zadaniem jest odstraszanie insektów. Poza repelentami, można aplikować, jednak tylko na odzież środki zabijające kleszcze.  Po powrocie do domu, dokładnie obejrzyjmy całe ciało, lub poprośmy żeby ktoś z bliskich to zrobił. Jeśli znajdziemy na ciele kleszcza, jak najszybciej go usuńmy, przy pomocy specjalnych haczyków, lassem, lub wąskich szczypców. 

Ważnym aspektem ochronnym są szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM). Każdego rodzaju niepokojące objawy dotyczące naszego samopoczucia, zawroty głowy, nudności czy rumień skórny, powinny skłonić nas do natychmiastowej wizyty u lekarza pierwszego kontaktu. Działanie takie pozwoli w szybki sposób wdrożyć odpowiednią kurację antybiotykową, po wcześniejszych badaniach krwi pacjenta.

Szczepienia

Ponieważ z roku na rok ryzyko zakażenia chorobami odkleszczowymi rośnie, coraz więcej osób szuka skutecznego sposobu na zniwelowanie ryzyka z tym związanego. Naukowcy jak dotąd nie wynaleźli szczepionki na kleszcze, jednak medycyna daje nam możliwość zabezpieczenia się przed chorobą odkleszczową, jaką jest kleszczowe zapalenie mózgu. 

Dla kogo szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu?

Szczepionką przeciwko KZM , powinny być zainteresowane osoby, który:

• aktywnie korzystają z czasu na świeżym powietrzu
• pracownicy leśni 
• rolnicy 
• dzieci i młodzież uczestnicząca w obozach i koloniach 
• grzybiarze
• właściciele zwierząt .

Szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu, może być podawana już dzieciom, które ukończyły pierwszy rok życia.

Korzyści wynikające z zastosowania szczepionki.

Szczepionka ma za zadanie pobudzić organizm do produkcji przeciwciał obronnych zwalczających wirusa wywołującego kleszczowe zapalenie mózgu. Decydując się na szczepienie, warto pamiętać, że jej ochrona jest tym większa im większą  ilość dawek przyjmiemy w odpowiednim odstępie czasowym. Przyjęcie odpowiedniej dawki szczepionki pozwoli w znaczny sposób zminimalizować powikłania związane z kleszczowym zapaleniem mózgu.

Czy profilaktyczna antybiotykoterapia jest zawsze możliwa przy chorobach odkleszczowych?

Profilaktyka antybiotykowa, jest najczęściej stosowana metodą przy chorobach wywołanych przez kleszcze. Długość jej stosowana uzależniona jest od postaci klinicznej choroby, oraz  czynników osobistych pacjenta.

W jaki sposób wykonać badanie kleszcza?

Na stronach internetowych, bez problemu znajdziemy laboratoria, które w swojej ofercie maja badanie kleszcza, często oferują różne pakiety. Pajęczaka po odpowiednim zapakowaniu możemy wysłać pocztą lub przekazać kurierem do wybranego laboratorium. Badanie kleszcza wykonywane jest metodą PCR , którego celem jest wykluczenie możliwości zakażenia chorobami odkleszczowymi. Badanie takie pozwala również na wykryciu materiału genetycznego patogenów, których pajęczak mógł być nosicielem.

Dlaczego warto wykonać takie badanie?

Wykonanie badania kleszcza ma wiele korzyści. Po pierwsze, już na wczesnym etapie możliwe jest wykrycie chorób odkleszczowych, takich jak kleszczowe zapalenie mózgu czy borelioza. A w przypadku tych chorób czas jest kluczowy, gdyż im wcześniej zostanie zdiagnozowana choroba, tym większe szanse na skuteczne jej leczenie i uniknięcie powikłań.

Po drugie, badanie kleszcza pozwala na uzyskanie informacji o gatunku kleszcza oraz jego stanie zdrowia. Jest to szczególnie istotne ze względu na fakt iż niektóre gatunki kleszczy są bardziej podatne na przenoszenie chorób. Informacja dotycząca gatunku kleszcza, który nas ukąsił, może pomóc w ocenie ryzyka choroby.

Przeprowadzenie badania pozwala też na odkrycie nowych gatunków kleszczy i chorób, które przenoszą. Takie badania są szczególnie ważne dla naukowców zajmujących się badaniem chorób odkleszczowych i mogą przyczynić się do opracowania nowych metod leczenia i profilaktyki tych chorób.

Kiedy należy wykonać badanie kleszcza?

Należy pamiętać, że nie każdy kleszcz jest zakażony chorobą, ale zawsze warto zachować ostrożność i wykonać badanie. Badanie kleszcza warto wykonać w momencie, gdy zostaliśmy ukąszeni przez kleszcza i mamy podejrzenia że mógł przenosić choroby.

Szczególnie ważne jest wykonanie badania, jeśli zauważymy, że kleszcz był przytwierdzony do skóry przez dłuższy czas, tj. dłużej niż 24 godziny. Ryzyko zakażenia chorobami odkleszczowymi wzrasta wraz z czasem trwania ukąszenia.

Warto również wykonać badanie kleszcza w celu kontroli stanu zdrowia zwierząt domowych, zwłaszcza psów, które są szczególnie narażone na ukąszenia przez kleszcze.

Badanie z krwi pacjenta 

Czym jest badanie z krwi pacjenta?

Badanie z krwi pacjenta to badanie laboratoryjne, które pozwala na wykrycie obecności przeciwciał przeciwko chorobom odkleszczowym. Przeciwciała to białka wytwarzane przez układ odpornościowy w odpowiedzi na obecność patogenów, takich jak bakterie przenoszone przez kleszcze.

Kiedy należy wykonać badanie z krwi pacjenta

Badanie krwi pacjenta należy wykonać wtedy, gdy istnieje podejrzenie zakażenia chorobami odkleszczowymi. W przypadku gdy pojawiają się jakiekolwiek objawy sugerujące chorobę, takie jak rumień wędrujący, gorączka, bóle głowy, zmęczenie czy problemy ze stawami. 

Badanie krwi pacjenta może również być wykonywane w celu potwierdzenia diagnozy lub weryfikacji skuteczności leczenia.

Jakie informacje można uzyskać dzięki badaniu?

Wykonując badanie z krwi pacjenta można uzyskać wiele informacji, takich jak obecność przeciwciał przeciwko konkretnym patogenom przenoszonym przez kleszcze, takim jak Borrelia burgdorferi (bakteria powodująca boreliozę), Anaplasma phagocytophilum (bakteria powodująca anaplazmozę) czy Babesia microti (pasożyt powodujący babeszjozę). Co więcej badanie krwi pacjenta może również wykryć inne choróby, które nie są bezpośrednio związane z ukąszeniem przez kleszcza, ale które mogą wpływać na układ odpornościowy pacjenta.

 Monitorowanie stanu zdrowia po ukąszeniu i kontakt z lekarzem

Jak monitorować swój stan zdrowia po ukąszeniu przez kleszcza?

 W sytuacji gdy zostaniemy ukąszeni przez kleszcza kluczowe jest monitorowanie stanu zdrowia, aby szybko zareagować na ewentualne objawy chorób odkleszczowych. Szczególną uwagę powinno się zwrócić na:

• miejsce ukąszenia – szczególnie na reakcje skórne, np. rumień;
• objawy chorób odkleszczowych – takich jak gorączka, bóle głowy, bóle mięśni i stawów, a także osłabienie;
• stan psychiczny – niektóre choroby odkleszczowe, mogą wpłynąć na stan psychiczny, wywołując m.in. depresję i problemy z koncentracją.

Warto również wykonywać regularnie badania krwi, które mogą pomóc w wykryciu chorób odkleszczowych, szczególnie jeśli pojawią się podejrzenia na podstawie innych objawów. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów lub podejrzeń związanych z chorobami odkleszczowymi, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Kiedy należy skontaktować się z lekarzem

W przypadku pojawienia się objawów mogących wskazywać na chorobę odkleszczową, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Wczesne rozpoznanie i leczenie choroby jest kluczowe dla uniknięcia powikłań i poważnych problemów zdrowotnych.

Jakie leki przeciwbólowe i przeciwzapalne mogą pomóc w łagodzeniu objawów chorób odkleszczowych 

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne mogą pomóc w łagodzeniu objawów chorób odkleszczowych, takich jak gorączka, bóle głowy czy bóle mięśni. Warto zaznaczyć, że te leki nie są w stanie wyleczyć choroby i nie powinny być stosowane jako jedyny sposób leczenia.

Podczas leczenia głównie stosuje się antybiotyki, gdyż są one skuteczne w zwalczaniu bakterii przenoszonych przez kleszcze. 

Podsumowując, istnieje wiele sposobów zapobiegania chorobom odkleszczowym, takich jak:

• Stosowanie środków ochrony osobistej.
• Wykonywanie szczepień przeciwko chorobom odkleszczowym.
• Wykonywanie profilaktycznej antybiotykoterapii w przypadku narażenia na zakażenie chorobą odkleszczową.
• Regularne badanie kleszczy i monitorowanie stanu zdrowia po ukąszeniu.
• Skontaktowanie się z lekarzem w przypadku pojawienia się objawów chorób odkleszczowych.

Należy pamiętać, że edukacja jest kluczowa w zapobieganiu chorobom odkleszczowym. Wiedza na temat sposobów zapobiegania i rozpoznawania objawów chorób odkleszczowych może pomóc w uniknięciu zakażenia oraz szybszym i skutecznym leczeniu w przypadku wystąpienia choroby.